Te Tuwhera o te Whakaaro: Ngā Tūranga me ngā Whaihanga Hou mō te Pūtahi Wanaunga

Hāpai hou Karakia whakataki Nga Tohutohu e Whakatutuki i te Paenga Here

Te Whakahīnaki i ngā Hangarau Kaitohu Tūmatawhero

Ko ngā wā katoa ka whanake ake ngā wāhi tākaro e whai whārite ana. Ko te nuinga o te whai whārite kia tākarotia e ngā tamariki katoa, ahakoa ō rātou whakāhua. E kite ana i ēnei wāhi e noho tahi ana ngā tamariki whāngai me ō rātou hoa, kāore he here, kāore he whakāhua. Ko ētahi rangahau e whakaatu ana i ngā wāhi whānui e whai hua ana i ngā wheako maha i te pāpaku, e whakapakari tino i te whanaungatanga o ngā tamariki. Ka whanake ake te aroha, te mārama anō hoki i waenganui i ērā i ngā wāhi e noho tahi ana. Kaua ko ngā rāpae anake hei whakauru atu ai i ngā karu whakamua, engari ko ngā wāhi tākaro hoki e whai wāhi ana i ngā taputapu tūnoa kia tākarotia e te hunga katoa. Kei te whakauru hoki i ngā mea pērā i ngā takotoranga ā-hiko, ngā kai puoro, me ngā wāhi whakapāhunu i te nuinga o te wā hei āwhina i ngā tamariki e whirinakitia ana, e whai ara anō ana i ērā e rerekē ana te whakapono.

Te Whakauru i te Hangarau Pūnaha Akiaki Ngā Rōpū Pikitia

Kei te whakangawari te hangarau mātau i ngā kānoa tākaro ā, kei te huri i ngā wāhi e tākarotia ai ngā tamariki kia pai ake te whakawhana me te haumaru ake i te wā kotahi. Kua whakakīia ngā kānoa hou ake ki te ipurangi me ngā taputapu e mātua whakarite haumaru ana, ā, e whakapakari ake ana i te whakaaro me te ako ake o ngā tamariki i te wā e tākarotia ana. Ka taea e koutou te whakatau ki ngā ekaranu pāpaku me ngā kaiwhakauru nekeneke e kaha ake ana i ngā rā o muri nei, hei tauira. Kei te pōwhiri ngā tamariki i te kite i ngā kiriata e whiti ana ina rereke ana i te wāhi e pā ana rātou ki ngā pātene. I tētahi inaianei i whiriwhiria kua kitea e ngā mātua e ono ki te tekau e pīroiroi ana ki ēnei wāhi tākaro hāngū te hangarau nō te mea e taea e ō rātou waea te whai mōhio kei te aha tā rātou moko i te rā. E homai ana tēnei i te ngākau whakamārama ki ngā mātua kia mōhio rātou ki te kaha e nekeneke ai ō rātou tamariki i te wā o te tākaro kaua ko te aro nui mai i te tawhiti.

Ngā Konaki Whakaherehere Aheinga

Ko ngā wā katoa o ngā kura tuanui i tēnei wā kei te whakariharia, me te nui ake te whakat focus ki te waihanga i ngā wāhi e taea ai e ngā tāngata o te katoa o ngā wā tākarotia te noho tahi. Āwhina ana ngā hoahoa hōu nei i ngā tamariki ki te hono atu ki ō rātou māmā me te hunga kōrero anō hoki i te wā e hanga ai i ngā hononga kāinga kaha ake. I whakaatu ngā rangahau kei te āwhina i te katoa ki te whakawhānui ake i ā rātou whanaungatanga ina hui ngā whakapapa ki te wā katoa. Nui atu ngā pārani i tēnei wā e waihanga ana i ngā tarau tarau hoki me ngā pātō mō ngā pakeke, kia kaua tētahi e wāia. Ko te whakaaro katoa he whakamāmā noa iho – whakapai kia taea e ngā pōpō tae noa ki ngā kai tātaki te katoa te ngana i te wā kotahi. Ko reira i te nuinga o ngā whānau e hui haere ana ki ngā pārani tata nei i te kore e tuku i ngā tamariki anake ki te takaro.

Ngā Whakamua Wā Kīwai Mō te Taiao

Ngā Pūngao Tirohanga Whakahaere Ngātahi I Nga Tauanga Whakanui

Kei te whakarereke a ngā tāpoi whakarewa i te ara e hangaia ai ngā wāhi tākaro, e whakapai ake ana i te haumāmā i te wā e aki ai te tiakina i tō tātou taiao. Kei te huri ngā kamupene ki ngā mea pērā i ngā pātī tātaru hou me ngā rakau kua toe mai i te wehenga kua pau nei i ērā e mahi pai ana me te pai hoki ki te whenua. E ai ki ngā raraunga hou a te Kāwana Whakarewa Tākaro, kei te tīmata kautia e te toru hauwhā o ngā kaihangā tākaro te whakauru i ēnei kōwhiringa āwhāwhā ki ō rātou hoahoa. He aha te paku māmā o tēnei ara? Kei te roa ake ngā taputapu i ngā taputapu tūturu, arā he iti ake ngā whakakapi i te wā. He paku reka tēnei mō ngā hapori e whai ana kia pakaru te moni i te wā e whakarato ana i ngā wāhi haumāmā kia tākaro ai ngā tamariki. I te nui ake o ngā tāone e whakamahi ana i ēnei tikanga, kei te kitea e mātou te whakatōtika tūturu ki te waihanga i ngā wāhi tākaro e āwhina ai i ngā tamariki me te whenua hoki i raro i ō rātou waewae.

Whakaputa i te Taiao Kōrero whakamahi Whakariterite

Ko ngā wāhi tākaro e whai pānga ana ki te taiao e homai ana ki ngā tamariki he mea pono hei whakawhitinga, e whakaputangia ai te whakaahua ake i te wā kotahi me te ako i ngā mea mō te taiao. Ko ngā tamariki e noho ana i ngā wāhi tākaro e hāngai ana ki te taiao ka āhua whakamāmā ake, ā, ka āwhina i a rātou kia whai whakaaro pai ake hoki. Ina tāpirihia e ngā kaihoahoa ngā mea pērā i ngā rakau i ngaro, ngā awawera iti, me ngā ngahere taketake, ka hangaia ngā wāhi e hiahia ana ngā tamariki ki te tūhono atu. Āwhinengia ana ēnei mea i te whanawhana i waenganui i ngā tamariki me te ao taiao, e whakaatu ana i a rātou ki te āhua motuhake o ngā wāhi waho. Ko te mea pai rawa? Ka ngaro ngā tamariki ki ngā kemu whakakaha ake i a rātou e piki ana i runga i ngā unu rakau, kātahi ka tāwhaihia ki te wai iti, e hanga ana i ngā mahara e toa ana i muri i te wehe atu i te wāhi tākaro.

Ngā Whakawehewehe Pūkengia Huringa Rā

Ko ngā tāone takirua e whakahaere ana i ngā panuku a-rohe e whakarere i te ākau o te rā me ngā rama me ngā mea takotoranga e pīrangi ana ki te takirua i te pō. Kei te aroha ngā mātua i tēnei nā te mea ka tūhono ngā tamariki ki waho ake i te wā e tika ana kia kaua e whakapāhunu i te haumaru, ko tētahi mea e nui ana te aro nui ki ngā hapori ēnei rā. Ko te utu tuatahi pea e nui ana te āhua hei whakauru i ngā rōpū a-hau, engari kei te manawa te nuinga o ngā wāhi i te utu tarifiti i muri i te whakauru. Ko ētahi taputapu e hanga ana i te hiko eke atu anō hoki ki te tāone. Ko te mea pai rawa i tēnei katoa ko te whai wāhi ake a ngā tamariki ki ngā whakamahinga o te hiko hauora mai i ā rātou anō tāone takirua. Ka kitea e rātou ngā panuku e mahi ana, pera i te whakapaku rānei, e āwhina ana i te whakatō i ngā kōrero mō te whakahaere tika ki ngā hinengaro o ngā tamariki i ā rātou e takirua ana.

Whakatupu Ake me ngā Whakaritenga Pūnaha Tākaro

Ngā Kōrero Whakarite Tākaro

Kei te panoni haere ngā whakaritenga tākaro i te tere, kia ōrite ki ngā wāhanga e taea ana te whakakapi kia āwhina i ngā wāhi kia huri i te wā e tipu haere ana ngā tamariki, me te panoni i ō rātou whakaaro mō te mea e hiahia ana rātou kia tākarohia. E hiahia ana ki te whakawhitinga o ēnei tākaro, nā te mea ka taea e ia te waihanga i ngā wāhi tākaro e mau tonu ai te hāngai ki te wā roa ake. Kei te tautoko hoki ngā tau i ēnei, i te tauhokohoko hoki - i piki ake ngā hoko o ēnei tākaro ā-huinga e te 40% i roto i ngā rima tau kua pāhua mai ai. E mōhio ana ngā tamariki o tēnei wā ki te tākaro i ā rātou ake ara wāhine ina hui tā rātou whakatakotoranga i ā rātou ake wāhi tākaro. Ina tukuna e ngā parki ngā taputapu kia whakarerekētia tia, ka pai ake te wheako katoa mō te hunga katoa e uru mai ana, ā, ka ako hoki i ngā tamariki iti me pēhea te whai whakaaro i waho i te pouaka, me te whai whakaaro hou i ā rātou ake.

Whakatupu Waea Pūnaha

Ko ngā tāone takirua me ngā kaupapa ā-pakihi e āhua whaihua ana ki te āhua o ngā kaiwhakamahi tamariki, ahakoa ko te nui o ngā pānuku rānei te rērea. Ko ēnei wāhi ā-pakihi e tākarotia ana e te hunga tamariki i te nui ake i ngā tāone takirua noa. Ka whāwhā te whakaahua ake i ā rātou whakaahua i te wā e takirua ana, ā, ka whai rātou i ētahi mea hōu i ngā wā katoa e tū ana. I ētahi tau hou noa, i whakaatu mai te tau pea o ngā tāone takirua ā-pakihi i te toru tekau ōrau te nui ake i ngā tāone takirua noa i te tau ki muri. He aha te take i pai ai tēnei mahi? Ina uru mai ngā tamariki ki tētahi wāhi e āhua pīroiroi ana ki ā rātou whakapono, ka whakarewa ake te wheako takirua. Ka tīmata rātou ki te rere i ā rātou whakaahua, ki te hanga i ngā āhuatanga, ā, ka whanake hoki i ā rātou pūkenga whakaahua i roto i ngā mahi ngawari e āhua pīroiroi ana ki ā rātou whakapono.

Hanganga Whakariterite mō ngā Hiahia Whakarerekē

Ko ngā hoahoa taakaro e tipu tika ana e tuku ana i te whirinakitanga tūturu ki ngā hapori ina hiahiatia ana kia tipu, kia whakarerekē rānei i ngā mea e taea ana e ngā tamariki kia tūhono ki te whakarewa o ngā tāngata e noho ana i reira. He nui te painga o tēnei hoahoa ki ngā tāone i reira e nekeneke haere ana ngā taupori. Ina tipu, ina iti haere ana tētahi kainga, kāore te wā tākaro i te pōpōkai. Ko ngā tāngata e whiriwhiri ana i ēnei hoahoa whirinaki he nui ake te manawa reka ki ā rātou wāhi tūturu, ā, he iti ake hoki te utu mō ngā whakatikatanga i muri mai. Mō ngā kaihautū tāone e āki ana ki ngā kaupapa hou, ko te āhua tipu he whakaaetia kia whakarewa i ngā āhuatanga kaua ko te tīmata anō i te tīmatanga i ia wā e rerekē ana. A, kia pōwhiri tātou, kāore he tāngata e hiahia kia kite i tētahi wā tākaro e noho pōuri ana i te tatauranga o mua i te ao e nekeneke haere ana. Āwhina ana ngā hoahoa tipu pai kia tū tonu ai ngā pākahe me te arataki tonu mai i te kāinga e whakarewa ana.

Ngā Pūnaha Hauora me te Whai Wāhi

Ngā Whakawai Whakamana Hekenga

I te tima ka tīmata ngā wāhi tākaro ki te whakamahi i ngā mata pāngia e whakapungawhenua ai, i kitea e mātou te heke o ngā tamariki e hinga ana i ngā pānga. Ko te rāpoi rākau me te mea kua pouri kē te inu hei kōwhiringa nui i muri i te nuinga o te wā e iti ake ai te raru i te wā e hinga ana tētahi. E ētahi anō rangahau ka whakaatu mai ana ka taea e ēnei mata te whakaiti i te 60% o ngā whara e hinga ana, he mea tino whakapono mēnā kei te hiahiatia he whakapono. Ko ngā tāone i tāpirihia ēnei rāwekenga ki te wāhi e māmā ai te maha o ngā tono whakauru mo ngā taupānga, ā, ko ngā māmā hoki e āhua pai ake ana ki te tuku i ō rātou tamariki kia tākaro. Ko ngā tamariki anō hoki e āhua koa ake ana, e mōhau ana pea i te mōhio kei te āhua ngoikera a māmā i ia wā e hinga ana rātou i te papa kōpae. Ko te whai whakaaro anō hoki ki te haumaru e taurite ana ki te hiahia o ngā whānau i ēnei rā - ko ngā wāhi e taea ai e ngā tamariki te rere, te tūturu kaua ko ngā mātua e tirohia tonu ana i runga i tō rātou pāpāringa.

Ngā Ture Whakahaere Whānui mō ngā Pūtaka Tākaro

Kei te whakapai aha te hoahoa takotoranga kia mōhio ngā tamariki katoa e ngā here rerekētia ana kia taea ngā wāhi kotahi te ngana. Ko te whāinga he māmā noa iho, kia taea e te hunga katoa te piki, te tō, me te omaoma i te wā kotahi kaua ko ngā here e here ai i a rātou. Ina whai ngā takotoranga i ngā aratohu whakauru tūmatanui nei ka mea he mea hou te āhua o ngā tamariki e takoto tahi ana. Ko te Rōpū Whakahirahira mō te Whanaketanga Akoranga o ngā Tamariki Iti i whai whakaaro hoki ki tēnei āhua, ā, i kitea e rātou ina takoto ngā tamariki tahi me ētahi atu, he pai ake te whanake i ngā kaha tinana, ā, he awherowhero hoki i ngā tohutohu hapori mai i ētahi atu. Kua kitea e tātou tēnei e āhua ana ki ngā pariki i te motu katoa, kei hea ngā ara rāwhiti e ārai ana i ngā pouaka oneone, kei reira ngā paparongo ā-kiato tata noa ki ngā tōpapaku hāngai, ā, he tāngata katoa e paingia ana i ēnei hoahoa whai whakaaro. Ko ēnei wāhi he pūtahi tūmatanui i whakauruhia ai te whakauru kāore i te kōrero noa iho engari he oranga tātai hoki i te takotoranga.

Rapu Tūroro Kaha ai te AI

Kei te whakarereke ake i te haumaru o ngā wāhi tākaro ngā pūnaha tātaripe eke e te hinengaro hangarau, e mōhiotia ana i te wātene. Whakaarohia ngā pūnaha nei hei ngā kanohi e mātua tiaki, e pakaru ai i ngā raru i mua i te wharaunatanga o te tangata, e whakamōhiotia ai ngā kaimahi tiaki kia tere ai te whakarepair, kaua ko te tātari mō ngā hinganga. Ko ngā kura me ngā pariki e whakauru nei i ngā taputapu AI e mōhiotia ai te iti ake o ngā take ture, ā, ko te iti ake hoki o ngā utu inihua tāpiri i te nuinga o te wā nā te whakapai ake o te aronga haumaru. Ina hiahiatia ana te whakarepair i ngā taputapu tākaro, ka tūtohu ngā kaimahi tūmatanui, arā, he tere ake ngā whakarepair, a he roa ake te noho haumaru a ngā tamariki. Kei te kitea e ngā tāone kua nui ake te whakauru i ēnei pūnaha hinengaro ki ngā wāhi tāone, ā, kei te mōhio ngā tohunga ka haere tonu te rere ake o te nekehanga nei i te iti ake o te utu me te māmā ake o te whakahaere i te wā e haere ake nei.

Ngā Pāngarau Whakamahi Wā Kura

Ngā Tuhinga Ara Hāpori Whakauru

Kei te huringa i te ara e tākaro ai ngā tamariki ki te ao hui, ngā whakangāhau hāngai ki te whakamahi i ngā taputapu hōu hōu (AR), e whakauru ana i ngā āhuatanga mariko ki te wāhi tūmatanui. Ko ngā tamariki e tākarotia ana ki ēnei āhuatanga AR kua roa ake te whai wā i te tākaro, ā, kua whanake ake hoki i ā rātou pūkenga whakaaro, e āta kitea ana mai i ngā whai mōhio o ngā rā o muri nei. Ko te nui o te whakangāhau ki ēnei taputapu e tō mai ana i ngā mātua e hiahia ana ki ngā taputapu, arānei kia maha ake ngā manuhiri ki ngā pākarera o te takiwā. Kāre e taea e ngā whakangāhau tawhito te whakauru i te whakaahua ki te ao pērā i ēnei wāhi e tākarotia ana. Ina tākarotia e ngā whānau ngā pākarera ki ngā whakaurunga AR, ka hinga rātou ki ngā tīhema e hui ana i te puremu ki ngā wā whai mōhio hoki.

Tākaro Whakapā Mahi Matihiko-Tūhononga

Ina hui tētahi tāone i ngā taputapu tāone ki ngā taputapu matihiko, ka taea e ngā tamariki ka tākarotia kia rite te takotoranga o te wā katoa kaua ko te wehe i waenganui i ērā. I whakaatu ngā whiriwhiri ka whanake ake ngā pākanga o ngā ringaringa me te kanohi o ngā tamariki iti, ā, ka whakapakari ake hoki i ō rātou whakaaro ina whai raru ana i te wā o te takotoranga. I tīmata ngā tāone ki te tāpiri i ēnei āhuatanga takotoranga i te tau ki muri ka kite i ētahi mea hōu ka pa mai ana. Ko ngā mātua i noho tūturu ake ai, ko te māmā ka tākarotia e ngā tuākana, ā, ka tīmata te tāone ka tākarotia ngā kaupapa i ngā parku o te tāone i ngā rātapu. Ko te mātātoko pono ka pa mai ina ka tākarotia ngā tamariki ki te hangarau matihiko ki te nekeneke tūmatanui kaua ko te noho whakapāpaku ki ngā arataki katoa te rā. Ko ēnei wāhi takotoranga ka hanga i ngā hononga kaha ake ki te tāone nō te mea he kai takotoranga mai i ngā pēpi ki ngā kōkō ka kite i ētahi mea hōu hei mahi tahi.

Te Tuhituhi Raraunga i ngā Patapata Hikoipū

Ko te tirohanga ki ngā tauākī tākaro e whai ana kia whakapai ake i te hoahoa wāhi tākaro. Ka taea e ngā kaiwhakahaere wāhi tākaro e huihui ana i ngā korero mō te ara e tākaro ai ngā tamariki te kite i ngā hiahia a ngā kaiwhakamahi, ā, ka āwhina i a rātou kia whiriwhiri pai ake i te wāhi e whakaputua ai ngā taputapu, i te wā e whakapai ake ana i ngā whakaritenga. Kua whakaaturia e ngā rangahau ko ngā hapori e mōhio ana ki ēnei tauākī ka kite i te panoni ake i te whakamahinga wāhi tākaro ki te 20%. Ka tūhono ake tēnei tikanga ki te whakamāori i ngā wāhi tākaro, ka whakauru hoki i ngā wāhi e ono ana ki ngā hiahia e tipi haere ana. Kei te pōwhiri ngā mātua ki te tiro i ā rātou tamariki e māmā ai ki ngā taiao e whakapāwhara ana, ā, kei te māmā ake mō ngā kāwanatanga ki te whakamana i ngā whakaurunga ina hau mai ana i te taunakitanga o te whai wāwā o te hapori.